Elke watersporter weet dat de communicatieapparatuur aan boord van levensbelang kan zijn. Maritieme communicatie is daarom een essentieel onderdeel van het zeezeilen. U kunt nu gelijk van start met de lesstof van les 1 hieronder. Deze eerste les gaat over het GMDSS systeem en nationale en internationale regelgeving. Succes!
Global Maritime Distress and Safety System (GMDSS)
Het Global Maritime Distress and Safety System (GMDSS) is het wereldwijd maritiem nood- en veiligheidssysteem. Het systeem bestaat uit technische installaties, instanties en regels betreffende wereldwijde hulp bij nood op zee en voor de veiligheid van de zeevaart. Het GMDSS is verplicht voor alle commerciële vaartuigen boven de 300 ton en voor verschillende passagiers en vissersschepen. Deze schepen zijn verplicht om de GMDSS uitrusting aan boord te hebben, afhankelijk van het gebied waar zijn varen. In ieder geval zijn zij verplicht aan boord te hebben een VHF radio met DSC, NAVTEX, EPIRB, SART/AIS-SART, 2 waterdichte GMDSS portofoons. Afhankelijk van het gebied moeten zij ook beschikken over INMARSAT in het A3 gebied. Of een MF / HF-SSB-radio in A4 gebieden. Tevens de verplichte boekwerken. Dit zijn bijvoorbeeld de List of Shipstations, List of Coaststations, List of Callsigns, Manual for Use by the Maritime Mobile and Maritime Mobile Satellite Services, International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual (IAMSAR), INMARSAT Maritime Communications Handbook. Daarnaast moeten ze een Scheepsdagboek bijhouden. Ook moet er een voorziening zijn voor noodstroom en verlichting en een noodprocedurekaart met de roepnaam en het MMSI van het schip.
Download hieronder een gratis Sjabloon voor een DSC / VHF Noodprocedure kaart. U kunt deze kaart op maat maken voor uw eigen DSC / VHF en uw eigen MMSI nummer en scheepsnaam invullen. De kaart kunt u in kleur printen, plastificeren en bij de VHF bewaren op een goed zichtbare plek. U kunt het Powerpoint bestand downloaden door te gaan naar File – Download as – Download a copy. Het te downloaden bestand is niet “read only”, u kunt het aanpassen met Powerpoint of een vergelijkbaar programma. Alleen zolang de sjabloon op onze website staat is die natuurlijk nog wel “read only”.
VHF Noodprocedurekaart voor Standard Horizon GX1500E
VHF Noodprocedurekaart voor B&G V90S Blackbox VHF
GMDSS zeegebieden
Welke apparatuur u nodig heeft hangt af van het zeegebied waar u vaart. Er zijn de volgende 4 GMDSS zeegebieden:
- A1 Binnen continue VHF-dekking van de kustwacht, ongeveer 20 – 30 NM
- A2 Buiten zeegebied A1, maar binnen continue MF (Medium Frequency) – dekking, ongeveer 100 NM van de kust
- A3 Buiten zeegebieden A1 & A2, maar binnen INMARSAT – dekking. Dat is tussen 70 graden Noord en 70 graden Zuid.
- A4 Buiten zeegebieden A1, A2 & A3, dus de poolgebieden. Dat is boven 70 graden Noord en Zuid. Daar is enkel bereik met een MF / HF-SSB-radio.
Niet alle kustwateren ter wereld zijn A1 gebied en voorzien van walstations om de 30 Nm. Het kan voorkomen dat u langs de kust vaart in bijvoorbeeld Afrika, Zuid Amerika, maar geen bereik heeft met de kustwacht. In die kustgebieden zou u dus bijvoorbeeld Inmarsat aan boord moeten hebben.
Bedieningscertificaten
In een van de volgende lessen gaan we uitgebreid in op de communicatieapparatuur aan boord. Hieronder ziet u welk bedieningscertificaat u nodig heeft als u bepaalde apparatuur aan boord heeft. Voor de recreatievaart of beter gezegd alle non-SOLAS schepen, geeft het SRC Short Range Certificate van de RYA vrijwel dezelfde bevoegdheden als Marcom-B. De uitzondering hierin is INMARSAT C, waarvoor het LRC Long Range Certificate vereist is. SRC is namelijk bedoeld voor A1 gebied en LRC voor buiten het A1 gebied, waar u een HF or MF zender of satellietapparatuur nodig heeft.
| Geen bedieningscertificaat | Basiscertificaat | Marcom-B / SRC | Marcom-A / LRC | |
| PLB | X | |||
| Jachtenradar | X | |||
| NAVTEX | X | |||
| AIS SART | X | |||
| Binnenvaartmarifoon | X | |||
| AIS | X | |||
| Portofoon of handmarifoon | X | |||
| Zeevaart- of combimarifoon | X | |||
| DSC klasse D | X | |||
| Satelliet EPIRB 406 MHz | X | |||
| SART | X | |||
| GMDSS portofoons | X | |||
| INMARSAT A, B, C, F, M en Mini M met GMDSS alarmering | MARCOM-B of SRC voor de pleziervaart | |||
| MF / HF-SSB-radio | X |
RCC: Rescue Coordination Centres
Kustwachtcentrum Den Helder (ofwel Den Helder Rescue) is het Nederlandse Communicatie- en Coördinatie Centrum. Het is aangewezen als Nederlands Maritiem en Aeronautisch Reddings Coördinatie Centrum. Kustwachtcentrum Den Helder is dus zowel MRCC als ARCC en dat wordt aangeduid als Joint Rescue Co-ordination Centre (JRCC). In grote landen zijn er Maritime Rescue Sub-Centres (MRSC). Het gebied waar een RCC verantwoordelijk voor is heet een SRR: Search and rescue region. Kustwachtcentrum Den Helder is dus belast met de taak om de SAR (Search and Rescue) werkzaamheden te coördineren. Marifoonkanaal VHF 67 is bestemd voor SAR marifoonverkeer, bijvoorbeeld tussen het RCC en de OSC (On-scene coördinator), dat is meestal het eerste schip ter plekke die de communicatie doorgeeft aan de kustwacht.
Wereldwijde regelgeving en instanties
Het IMO (International Maritime Organization) is een onderdeel van de Verenigde Naties gericht op de veiligheid en milieu op zee. De IMO heeft het GMDSS in het kader van het SOLAS-Verdrag ingericht. Solas is de “International Convention for the Safety of Life at Sea, 1974” ofwel in het Nederlands het “Internationaal Verdrag van 1974 voor de beveiliging van mensenlevens op zee”. De eerste versie van de SOLAS dateert uit 1914, als reactie op het zinken van de Titanic. In de SOLAS staan zaken zoals verplichte apparatuur, controles en radioprocedures. Schepen die van de IMO moeten voldoen aan de HSSC, wat staat voor “Harmonised System of Survey and Certification”, moeten onder andere een Radio Certificaat hebben inclusief uitrustingslijst. Het Handboek voor de Internationale Luchtvaart en Maritieme Opsporing en Redding (International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual, IAMSAR) is een handboek van de IMO waarin de organisatie en operatie beschreven staat voor opsporing en redding (search-and-rescue, SAR) voor de lucht- en scheepvaart.
De ITU is International Telecommunication Union is wereldwijd gezien verantwoordelijk voor de ether en het Radioreglement (RR). Overeenkomstig het Radioreglement is het bijvoorbeeld niet-toegestaan om radiocommunicaties via de VHF, MF, HF te onderscheppen of te gebruiken, want er is een geheimhoudingsplicht. In het Maritime mobile Access and Retrieval System (MARS) van de ITU kunt u zoeken naar scheepsstations of walstations op scheepsnaam, roepnaam, MMSI, EPIRB Hex Id code, IMO nummer of nationaal registratienummer. De ITU publiceert ook de “List of Coast Stations and Special Service Stations” en de “List of Ship Stations and Maritime Mobile Service Identity Assignments”.
Europese regelgeving en instanties
Relevante Europese richtlijnen zijn de RED (2014/53/EU) voorheen de R&TTE-richtlijn (99/5/EC) voor radioapparatuur en MED. De Marine Equipment Directive (MED – Richtlijn Maritieme Apparatuur) stelt waaraan o.a. de reddingsmiddelen en navigatieapparatuur aan boord van een EU-schip moet voldoen. De richtlijn heeft betrekking op soorten maritieme apparatuur die vallen onder de volgende Internationale Verdragen van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO):
- SOLAS 1974: Reddingsmiddelen/navigatieapparatuur/radioapparatuur
- MARPOL 1973: Verontreiniging van de zee
- COLREGS 1972: Voorkomen van aanvaringen
Het Wheelmark logo (een stuurwieltje) is het teken dat het apparaat voldoet aan de MED richtlijn.
Vanaf eind 2018 geldt bovendien een nieuwe Europese Richtlijn voor alle pleziervaartuigen langer dan 20 meter (en/of met een lengte x breedte x diepte van meer dan 100 kubieke meter). Deze schepen hebben nu een verplicht een Certificaat van Onderzoek (CvO). Dit geldt ook voor o.a. sleepboten, duwboten, passagiersschepen (voor 12 personen), ponten, veerboten, binnenschepen met gevaarlijke stoffen. De verplichte CvO inspectie dient te gebeuren door een erkend klassenbureau/keuringsinstantie, onder verantwoordelijkheid van de Inspectie Leefomgeving en Transport van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Nederlandse regelgeving en instanties
De Nederlandse wetten die van toepassing zijn, zijn o.a. de schepenwet, het schepenbesluit (die Nederlandse wetten bevatten de SOLAS), vissersvaartuigenbesluit en de Regeling gebruik van frequentieruimte zonder vergunning 2008 en Telecommunicatiewet. In Nederland is het Agentschap Telecom (AT) die het toezicht houdt op de handhaving, samen met de KLPD (waterpolitie). Het AT is onderdeel van Ministerie economische zaken en klimaat. Het AT richt zich vooral op een goed gebruik van frequenties, bijvoorbeeld voor Marifonie. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is de toezichthouder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en bestaat uit de sectoren Visserij zeescheepvaart en binnenvaart.
Voor schepen boven de 500 brutoregisterton die dus onder de schepenwet vallen is een Veiligheidscertificaat en dus ook GMDSS verplicht. Voor passagiers en vrachtschepen boven de 300 BRT op internationale reizen is een Radioveiligheidscertificaat al verplicht (Zie SOLAS hoofdstuk 4: Radiocommunications). De verplichte uitrusting bestaat dan uit een DSC marifoon, NAVTEX, SART, EPIRB en INMARSAT. Afhankelijk van het gebied moet er extra apparatuur aan boord zijn, een HF zender in A4 gebied. Later volgt de uitleg van deze apparatuur. Jaarlijks moet de apparatuur getest worden en elke 5 jaar moet er een inspectie plaatsvinden om het veiligheidscertificaat te verlengen.
Ook CCV’s ofwel Commercial Cruising Vessels hebben verplicht bepaalde Radiocommunicatie Apparatuur aan boord. CCV’s zijn zeegaande schepen langer dan 12 meter ontworpen voor recreatief gebruik door passagiers (charterschepen dus). Op CCV motorschepen mogen maximaal twaalf passagiers mee en op CCV zeilschepen maximaal 36 passagiers.
Volgens het BPR is een marifoonpicht op motorschepen >20 meter en op met name genoemde vaarwegen zelfs twee, omdat er twee kanalen uitgeluisterd moeten kunnen worden en op de binnenwateren dual watch verboden is. Op elk schip met een goedgekeurde binnenvaartradar is ook een marifoon verplicht. Als u een marifoon aan boord heeft dan zijn de volgende documenten ook verplicht:
- Registratiebewijs; (Ship Station Licence)
- Bedieningscertificaat;
- Handboek voor de marifonie in de binnenvaart.
Als u een marifoon aan boord heeft dan geldt dat u uitluisterplicht heeft. Met name bij mist op alle wateren, op met name genoemde wateren en bij sluizen en bruggen. Grote schepen hebben ook meldplicht, bijvoorbeeld in blokgebieden. Dat zijn gebieden met drukke scheepvaart die door een radarpost in de gaten worden gehouden. De verantwoordelijkheid van het juist gebruiken van de Marifoon ligt altijd bij de schipper, en dus niet bij de houder bedieningscertificaat (als dat iemand anders is) of bij de jachtverhuurder.
Doel marifoon
Het hoofddoel van een marifoon aan boord van een schip is het verhogen van de veiligheid in het algemeen en van mensen in het bijzonder. Een nevendoel van een marifoon aan boord is deelname aan het openbaar radioverkeer. Dit laatste betekent dat u met de marifoon via een walstation contact opneemt met de telefoon van een persoon aan wal. Dit is nog steeds mogelijk in sommige landen en vandaar dat het nog steeds een onderdeel is van het examen. Ook al is dit onderdeel praktisch gezien natuurlijk vervangen door de mobiele telefoons.{module 353}